Tregu i energjisë në Kosovë gjatë tre viteve të fundit është shndërruar në një histori plot enigma, kontradikta dhe dyshime. Në qendër të kësaj historie është një kompani relativisht e panjohur: NOA Energy Trade. Në një kohë kur qytetarët paguanin çmime rekord të energjisë, NOA grumbullonte kontrata shumë-milionëshe që i dhanë asaj pothuajse monopol në importin e energjisë.
Dhe pyetja që sot e bën secilin qytetar të dyshojë është e thjeshtë:
Si arriti një kompani me pothuajse asnjë histori, pak punëtorë dhe zero transparencë, të kontrollojë qindra milionë euro të sektorit më kritik të vendit?
1. Dominim i menjëhershëm – dhe i pashpjegueshëm
Sipas dokumenteve publike të ZRrE dhe raporteve të mediave, nga 2022 deri në 2024, NOA Energy Trade ka përfituar mbi 260 milionë euro nga importi i energjisë për Kosovën.
Në disa periudha, kompania ka përfituar mbi 90% të totalit të importeve.
Konkurrentët pothuajse s’janë parë fare – tenderët fitoheshin pothuajse automatikisht.
Ky dominim i papritur ngre disa pikëpyetje të mëdha:
- Pse nevoja për energji u mbulua thuajse vetëm nga një kompani?
- Përse çmimet e importit ishin shpesh më të larta se mesatarja rajonale?
- Përse tenderët u kontestuan nga gjykata si “të jashtëligjshëm”?
Në një vend me institucione që shpesh akuzohen për ndikim politik, një situatë e tillë lë shumë vend për dyshime.
2. Rrjeti i interesave – lidhje me kompani dhe figura të fuqishme në rajon
Sipas raportimeve të disa mediave të Kosovës dhe Shqipërisë, pronari i NOA-s, Gentian Sula, ka lidhje biznesore me individë në EFT Group – një nga kompanitë më të fuqishme të energjisë në Ballkan.
EFT është lidhur shpesh në media me figura të forta të sektorit energjetik rajonal, përfshirë oligarkë dhe aktorë të afërt me qeveri të ndryshme në rajon.
Edhe pse këto lidhje nuk provojnë korrupsion, ato tregojnë një gjë të qartë:
👉 NOA nuk është “kompani e vogël” – është pjesë e një ekosistemi të madh rajonal që di si të lëvizë në tregje të brishta.
Për Kosovën, një vend që shpesh ka qenë goditje e lehtë për interesa të jashtme, kjo ngrit një shqetësim legjitim:
A është energjia e Kosovës në duart e një strukture që operon përtej kufijve, me interesa që nuk ndjekin domosdoshmërisht interesin publik?
3. Vendime të kontestuara – dhe mungesë totale transparence
Një gjykatë në Kosovë shpalli një tender të madh të dhënë NOA-s si të “jashtëligjshëm”.
Arsyeja? Procedura të gabuara, mungesë konkurrimi dhe shkelje të rregullave.
Për një sektor ku çdo euro nga buxheti vjen nga xhepi i qytetarëve, këto shkelje janë alarmante.
Përveç kësaj:
- Kompania ka shumë pak informacion publik.
- Në Shqipëri është përmendur si aktor i dyshimtë në disa tenderë energjie.
- Në Kosovë nuk ka bërë asnjë dalje publike për të shpjeguar rolin e saj.
Heshtja e kompanisë rrit dyshimet.
**4. A ka korrupsion?
Përgjigjja e sinqertë: askush nuk mund ta thotë me prova — por ka indicie serioze.**
Në mungesë transparence, në një treg ku një kompani e vetme fiton gjithçka, ku tenderët shpallen të paligjshëm, ku çmimet janë më të larta se bursat dhe ku ka lidhje të paqarta me struktura rajonale — dyshimet janë të pashmangshme.
A ka interes politik?
A ka struktura të huaja që përfitojnë?
A ka marrëveshje nën tavolinë?
Këto pyetje janë legjitime dhe i takojnë institucioneve të japin përgjigje.
Derisa kjo nuk ndodh, qytetari paguan faturën — në kuptimin më të drejtpërdrejtë.
5. A është NOA monopoli i ri i energjisë në Kosovë?
Shumë analistë e shohin kështu.
Dominimi i kompanisë, bashkë me mungesën totale të transparencës, e bën NOA-n të duket si një strukturë e fuqishme që operon prapa dyerve të mbyllura.
Kosova ka kaluar më herët monopole energjie – disa prej tyre të lidhura me interesa serbe, të tjera me biznesmenë shqiptarë.
NOA duket si kapitulli i radhës i së njëjtës histori:
një vend i vogël, një kompani e madhe, shumë para publike, pak përgjegjësi.
