Debati për të drejtën e votës së diasporës në Kosovë po rihapet me më shumë tension se kurrë. Me mbi 800 mijë kosovarë që jetojnë jashtë vendit, roli i tyre në zgjedhjet parlamentare ka qenë vendimtar disa herë. Por a është kjo drejtë? A është e drejtë që njerëzit që nuk jetojnë këtu, që nuk paguajnë taksa këtu, që nuk e përjetojnë përditshmërinë e Kosovës — të vendosin se kush qeveris vendin?
Shumë qytetarë brenda Kosovës thonë: jo, nuk është e drejtë.
Diaspora padyshim ka merita të jashtëzakonshme — nga remitancat që mbajnë shumë familje, deri te zëri i fuqishëm për Kosovën jashtë kufijve. Askush nuk e mohon këtë. Por vota është një përgjegjësi që lidhet drejtpërdrejt me jetën e përditshme të një vendi. Dhe e vërteta është e thjeshtë: ata që nuk jetojnë në Kosovë, nuk e përballojnë asnjë pasojë të vendimeve politike që marrin qeveritë e zgjedhura.
Nëse qeveria rrit çmimet, rrit tatimet, dështon shëndetësinë, ose sjell kriza — këto godasin qytetarët që jetojnë këtu, jo ata që votojnë nga Gjermania, Zvicra apo Amerika.
Pra, si mund të jetë e drejtë që dikush që nuk ecën në këto rrugë, nuk qëndron në këto spitale, nuk paguan këto fatura — të zgjedhë qeverinë që i kontrollon këto?
Një tjetër problem është ndikimi i madh i partive politike, të cilat mobilizojnë diasporën për vota në mënyra shpesh të organizuara, duke shtrembëruar vullnetin e qytetarëve që jetojnë brenda vendit. Disa zgjedhje në Kosovë madje janë vendosur pikërisht nga votat e diasporës — kur këto vota vijnë nga njerëz që s’kanë jetuar në vend prej 10, 20 apo 30 vitesh.
Kjo nuk është demokraci funksionale.
Kjo është deformim i procesit.
Zgjidhja?
Diaspora duhet të ketë rol — por jo të drejtë vote në zgjedhjet parlamentare. Ose, nëse ka vote, atëherë duhet të ketë përfaqësues të veçantë për diasporën, që nuk prekin rezultatin e brendshëm. Si shumë vende të tjera në botë.
Kosova ka nevojë për një demokraci që pasqyron jetën e atyre që jetojnë këtu — jo të atyre që ndjekin realitetin vetëm nga Facebook-u.
