Kriptovalutat kanë ndryshuar mënyrën se si funksionon financa moderne, duke ofruar transaksione të shpejta, decentralizim dhe mundësi të reja investimi. Por, paralelisht me këtë zhvillim, është rritur edhe numri i mashtrimeve, të njohura ndryshe si skema kripto.
Një skemë kripto është çdo veprim i organizuar mashtrues që synon të përfitojë para ose asete digjitale duke përdorur premtime të rreme, manipulim tregu ose fshehje informacioni. Ndryshe nga projektet legjitime, këto skema nuk kanë vlerë reale dhe mbështeten kryesisht në mashtrim dhe propagandë.
Llojet më të zakonshme të skemave kripto
Një nga format më të përhapura është pump-and-dump. Në këtë rast, një grup personash promovon fuqishëm një token për të rritur artificialisht çmimin. Pasi shumë njerëz blejnë, organizatorët i shesin tokenët e tyre dhe çmimi bie menjëherë, duke shkaktuar humbje për investitorët e tjerë.
Një tjetër skemë e njohur është rug pull, ku krijuesit e një projekti tërheqin gjithë likuiditetin dhe zhduken, duke lënë pas tokenë pa vlerë.
Gjithashtu ekzistojnë honeypot tokens, të cilët lejojnë blerjen por jo shitjen e tokenit, duke i bllokuar fondet e investitorëve.
Të shpeshta janë edhe platformat e rreme të investimit, ku premtohen fitime të garantuara, si dhe mashtrimet përmes imitimit të personazheve publike ose kompanive të njohura.
Pse funksionojnë këto skema?
Skemat kripto funksionojnë sepse shumë investitorë janë të painformuar dhe veprojnë nga frika se do të humbin një mundësi të artë (FOMO). Anonimiteti i blockchain-it e bën edhe më të vështirë identifikimin e mashtruesve pas vjedhjes së fondeve.
Si të mbroheni?
Për t’u mbrojtur nga skemat kripto, investitorët duhet të bëjnë hulumtim të thelluar, të shmangin premtimet për fitime të garantuara, të kontrollojnë kontratat inteligjente dhe të investojnë vetëm në projekte transparente dhe të verifikueshme.
Përfundim
Teknologjia blockchain nuk është mashtrim, por skemat kripto e keqpërdorin atë. Edukimi dhe kujdesi janë armët më të forta për të shmangur humbjet në botën e kriptovalutave.